Terwijl de aanvallen van Israël op Gaza blijven voortduren, er nu al meer dan 41 000 burgers zijn vermoord en het geweld maar niet stopt, kijken de officiële instanties in Nederland en de rest van de wereld nog steeds veelal weg. Ze grijpen niet in, laten het gebeuren, elke dag weer en elke dag opnieuw en we doen niets. Hadden we niet ooit gezegd na WO II: dit nooit weer? Maar het gebeurt weer: andere daders, andere slachtoffers maar we doen weer niets. Het is te complex, het is te lastig en de politieke belanghebbenden weigeren een bondgenoot af te vallen, een relatief Westers bastion in het Midden-Oosten. Maar dit alles gebeurt over de rug van het Palestijnse volk dat kennelijk in de weg zit en nu dus uitgemoord wordt.
De beelden op andere nieuwszenders dan de Nederlandse zijn schokkend: in Noord-Gaza worden Palestijnse mannen van de vrouwen en kinderen gescheiden en afgevoerd. Waar hebben we dat eerder gezien? En ja dat bleek achteraf ook genocide. We stonden er toen bij en keken ernaar en doen dat nu weer. We hebben niets geleerd van het verleden. Het is om moedeloos van te worden: is het leven van een Palestijn dan niets waard?
Dat op zich al is natuurlijk een zeer moreel verwerpelijk uitgangspunt maar het heeft ook grote consequenties voor onze eigen rechtsorde. Want de waarde van het leven van een Palestijn, dat wil zeggen de waarde die wij daaraan hechten, die onze politieke leiders daaraan hechten, zegt alles over de waarde van onze democratie, de waarde van onze rechtsorde, de waarde van onze menselijke waardigheid, onze menselijkheid.
De naleving van de mensenrechten werd na de Tweede Wereldoorlog en de Holocaust zeer terecht op de internationale agenda gezet en nadrukkelijk bestempeld als een belangrijke voorwaarde voor de internationale vrede en veiligheid. Het werd de grondslag van de Verenigde Naties. Dit alles omdat men toen heel goed besefte dat deze internationale vrede en veiligheid alleen gewaarborgd kan worden door een erkenning van de meest fundamentele mensenrechten voor iedereen waar ook ter wereld.
Die erkenning is er op papier wel, maar in werkelijkheid niet, want we lijken beland in de dierenboerderij van George Orwell waarin alle dieren gelijk zijn maar sommige dieren toch meer gelijk dan anderen. Een zeer misleidende en gevaarlijke opvatting van gelijkheid.
We vinden organisaties als Hamas en Hezbollah extremistisch omdat ze niet ieders rechten respecteren, extreem geweld gebruiken en het bestaansrecht van Israël ontkennen, maar zijn wij zoveel beter – als we blijven zwijgen bij al dit geweld – terwijl zoveel mensen vermoord worden en Gaza onleefbaar gemaakt wordt? Als mannen van vrouwen en kinderen gescheiden en geboeid afgevoerd worden. Wat maakt Israël anders dan degene die ze zeggen te bestrijden? En wat maakt ons anders nu we vooral wegkijken. Het is de Westerse arrogantie en hypocrisie ten top: het failliet van onze idealen omdat we geen enkele ruggengraat tonen.
Nederland ziet zichzelf graag als de juridische hoofdstad van de wereld door als standplaats van diverse belangrijke internationale gerechtshoven en tribunalen te dienen, zoals meest prominent het Internationale Gerechtshof en het Internationale Strafhof. Maar wat is dat waard als de Nederlandse regering er vervolgens niet alles aan doet om te zorgen dat de uitspraken van deze hoven nageleefd worden? Zijn mensenrechten alleen van belang als het onze bondgenoten betreft en anders kijken we weg? Of doen we dat omdat wegkijken het gemakkelijkste is?
Wat de reden ook is: wegkijken en niets doen, is volstrekt onaanvaardbaar en zegt alles over onze normen en waarden en wat ze echt waard zijn: we spreken ons alleen uit tegen mensenrechtenschendingen als het ons uitkomt en niet als er te veel belangen op het spel staan. Het is niet alleen moreel onaanvaardbaar ten opzichte van het immense menselijke leed dat de Palestijnen aangedaan wordt, maar zegt alles over ons over wie wij zijn. Het werkt bovendien ook nog eens averechts – want de enige die echt voor de rechten van de Palestijnen op lijken te komen, zijn extremistische organisaties zoals Hamas en Hezbollah en dat is een buitengewoon trieste conclusie. Het verklaart de voedingsbodem van dergelijk extremisme.
Het is tijd om eens echt goed in de spiegel te kijken en te beseffen dat de waarde die we aan het leven van een Palestijn hechten, gelijk staat aan de waarde van onze democratische rechtsorde. En die waarde zal uiteindelijk de stabiliteit van onze rechtsorde bepalen en op dit moment lijkt die geen knip voor de neus waard. Doen we daar niet heel snel iets aan dan zal ook onze rechtsorde in elkaar storten en het is nog maar zeer de vraag wat we daarvoor terugkrijgen. Waarschijnlijk een rechtsorde waarin ons leven de waarde heeft van het leven van een Palestijn nu. Dat is wat er (ook) op het spel staat.